Auteursarchief: martinliebregts

De opkomst van de componenten

Lange tijd werd zowel de nieuwbouw van woningen als de renovatie en groot onderhoud als totaaloplossing gezien. Alsof het gaat om een stapeling van uiteenlopende ‘losse’ bouwdelen. In de praktijk wordt er nu een aanbod ontwikkeld dat zich richt op samenhangende bouwdelen, die een specifiek gebruik ondersteunen, en aangeduid met componenten. Te denken valt aan dak, gevel, keuken/douche/toilet et cetera. Gebouwonderdelen die hun eigen specifieke eisen kennen met de erbij behorende cycli van onderhoud en aanpassing in de tijd.
De ontwikkeling van het specifieke aanbod in verschillende sectoren van de maatschappij dateert uit de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Toen is de basis gelegd voor het aanbod van nu. Of het nu om keuken, badkamers of autoreparaties gaat. De specialisering is toen begonnen (1).

ComponentRenovatie_BouwhulpGroep

Verder lezen

Het verhaal achter het programma stuurt

Terugblik op het renovatieproject ‘De Poorters van Montfoort’

Op donderdag 27 juni is er een lezing verzorgd met als titel ‘samenwerken levert uiteindelijk energie’. De lezing behandelt het renovatieproject ‘De Poorters van Montfoort’, waarbij vanuit de gedachtegang van Active House een renovatieplan is uitgerold en gerealiseerd (1). Nu een dag later is het overduidelijk dat de titel niet de essentie dekt. Eigenlijk had het moeten gaan over hoe verhalen met bijbehorend programma een plan met bijbehorende kwaliteit stuurt.

Verder lezen

Kwaliteit moet je iets onontkoombaars geven

Soms word je en passant gewezen op een uitspraak of artikel dat een onderwerp op de juiste wijze raakt. Het betreft hier een uitspraak van Jonathan Ive in het artikel ‘De kluizenaar achter het design van Apple’ (1). Het citaat luidt: “We proberen producten te maken, die op een of andere manier onontkoombaar zijn, die je het gevoel geven dat ze de enige oplossing bieden die klopt.” Eigenlijk poog je dit bij woningbouw – nieuwbouw of renovatie – ook te bereiken. Het geheel moet voor de bewoner een soort vanzelfsprekendheid zijn, waarbij hij of zij zich thuisvoelt en alles direct past. De woning moet zo passen dat de bewoner zijn eigen accenten aanbrengt zonder dat de woning zijn eigenheid verliest. Als dit in de praktijk gerealiseerd wordt, dan is niet de techniek of de technische oplossing de leidraad, maar het gebruik en de passie van de gebruiker.
Verder lezen

Een versnipperde markt die hapert

Terugval in de woningbouwproductie

Opnieuw is er sprake van krimp in de bouwsector, meldde Trouw afgelopen zaterdag 14 juni 2013 (1). Sinds het begin van de crisis in 2008/2009 is er sprake van een afname van de investeringen in de woningbouw met zo’n 25 procent en dit betreft alle onderdelen van de woningbouw (2). Op alle mogelijke uitgaven staat op dit moment de rem. Dit geldt ook voor de DHZ-markt (3). Dus op alle fronten is sprake van achteruitgang. Nu is de terugval in de bestaande bouw beduidend lager dan die in de nieuwbouw (4).
Maar de verschillende deelmarkten van de woningbouw zijn niet zomaar uitwisselbaar en kennen ieder hun eigen karakter. Toch is het van belang ondanks alle verschillen te zoeken naar de overeenkomsten.

BouwhulpGroep_verdeling_van_omzet_in_woningbouw_1000px

Verder lezen

De kansen voor het bouwsysteem Pronto

Een serie over systeemwoningen -31-

De afweging in de praktijk

De afweging in de praktijk om te komen tot de gewenste kwaliteitsaanpassing is afhankelijk van vele variabelen en niet zomaar een rekensommetje. Dit laat de praktijk van de aanpassing aan de portieketagewoningen van het bouwsysteem Pronto overduidelijk zien. Er is niet één oplossing en de afwegingscriteria krijgen in de specifieke context voortdurend nieuwe waarden toegekend. Jammer voor de rekenmeesters, maar zo eenvoudig en complex is de dagelijkse keuze voor de passende oplossing (1).
Verder lezen

Renoveren als ambacht

Renovatie is deels een techniek. Maar het is meer. Het is een ambacht, waarbij oog is voor alle variabelen die de kwaliteit aan het bestaande gebouw nu en in de toekomst bepalen. Het is geen kwestie van op zo’n efficiënt mogelijke manier een gebouw voorzien van een vernieuwde schil. Renoveren is een complexe puzzel, waarbij in een bepaalde context de oplossing wordt bedacht die het beste past. Dus als we als maatschappij concluderen dat de bestaande gebouwenvoorraad opgewaardeerd moet worden, zijn we er nog niet. Ook kreten als onderhoudsvrij, energieneutraal of levensloopbestendig lossen het probleem van de gewenste opwaardering niet op. Sterker nog, ze dreigen door de eenzijdige benadering de uiteindelijke oplossing in de weg te staan. Bij gebouwen en woningen gaat het nooit om één aspect, maar vooral om de integraliteit die weleens aangeduid wordt met ‘stevig, functioneel en schoon’.

BouwhulpGroep_kwaliteitsaanpassing

Verder lezen

Het begint met een visie op wonen

Een serie over woningconcepten -2-

Het wonen centraal

Hoe is het zover gekomen dat het aanbod van woningen gedomineerd wordt door techniek en de waan van de dag in de vorm van mode. Tot 1980 is in de geschiedenis van de woningbouw het bouwen van woningen altijd een onderwerp geweest op een visie op de stad, de wijk, de woning, de samenleving en het wonen als maatschappelijk gegeven. Het resultaat hiervan zijn de prachtige stadsuitbreidingen, de tuindorpen, de dertigerjarenwijken en de moderne naoorlogse wijken met uiteindelijk zeer ruime woningen. De opgave voor het wonen was een studie van onderzoek, ontwikkeling en ontwerp. Er werd volop geëxperimenteerd.

Verder lezen

Op herhaling: het aanbod voor het rijtjeshuis door concepten

Een serie over woningconcepten -1-

Déjà vu zonder ziel

Als je het materiaal van woningconcepten van aanbieders verzamelt en beschouwt, die zich richten op de markt van de nieuwbouw (eengezinswoningen, appartementen en ook specifieke studentenhuisvesting), dan word je er niet direct door begeesterd. In dit geval gaat het om negentien aanbieders, waarvan zestien uit de traditionele sector van bouwbedrijven afkomstig zijn en drie niet (IKEA, Kingspan, Velux/Danfoss) (1). Deels werd ik overvallen door een déjà vu-gevoel, omdat bijna al het aanbod sterk technisch gericht is en veel overeenkomsten vertoont met de bouwsystemen en keuzeplannen uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw en de concepten uit de jaren tachtig. Termen als maatwerk, standaardisatie, kwaliteit, korte bouwtijd etc. klinken al zestig jaar op het podium van de woningbouw. Was bijvoorbeeld niet de SAR-gedachte begin jaren zestig ontstaan om de combinatie van standaardisatie en maatwerk mogelijk te maken (2)? En waren niet de industriële bouwsystemen mede ontstaan om de bouwsnelheid te bekorten en de kosten te reduceren?

Verder lezen

De kwaliteitsaanpassing van het bouwsysteem Pronto; minder techniek, meer kwaliteit

Een serie over systeemwoningen -30-

De visie op de gewenste kwaliteitsaanpassing (1)

De huidige portieketagewoningen worden voor een groot deel bewoond door eenpersoonshuishoudens (2). Juist de relatief lage huur maakt deze woningen extra aantrekkelijk voor deze doelgroep, die veelal tot de lagere inkomensgroep behoort (primaire doelgroep), en door de geringe woningbezetting in verhouding minder energie gebruikt (3, 4). Tegelijkertijd zijn de complexen, waar de woning deel vanuit maakt, redelijk groot. Gemiddeld gaat het om een projectgrootte van 175 woningen (5).

Verder lezen

Op de koffie bij Starbucks

Het wordt tijd dat de bouw meer naar buiten dan naar binnen kijkt als het om de opgave voor morgen gaat en om de leidraad voor innovatie. Door voortdurend te roepen dat het om innovatie of om nieuwe paradigma gaat, vergeet men de kennis die op straat ligt goed te benutten. In die zin blijft het aardig om de parallel met de geschiedenis van de auto-industrie in het achterhoofd te houden en te begrijpen (1).
Maar de aanleiding van deze column was een artikel in NRC van zaterdag 13 april 2013 over Starbucks (2). Het is een consumentgericht concern, dat groeit ondanks de economische crisis, omdat het oog heeft voor de consument en voor kwaliteit, twee onlosmakelijke ingrediënten.

Verder lezen