Auteursarchief: martinliebregts

Actiefhuis morgen gangbaar (2): de Toyota Prius als metafoor

Door: Martin Liebregts en Yuri van Bergen

De afgelopen vijftig jaar hebben zich grote veranderingen voorgedaan in het energiegebruik in de woning. In principe werd er geleefd met de cyclus van de dag en van de seizoenen. In de jaren vijftig gingen de bewoners relatief vroeg naar bed. Veelal als de duisternis intrad. En voor zover er ’s avonds geleefd werd, betrof het veelal één vertrek met verlichting en verwarming. Het aantal elektrische apparaten bestond uit niet meer dan een eenvoudige wasmachine, een stofzuiger, een strijkijzer, een radio en, ingeval van het ontbreken van gas, een elektrisch fornuis. Het elektrisch fornuis werd tijdens het stookseizoen ingeruild voor de plattebuiskachel in de woonkeuken. Het elektraverbruik lag beneden de 500 kWh en de verwarming, uitgedrukt in kWh, bedroeg ook minder dan 2.000 kWh. In totaal ging het om zo’n 2.500 kWh equivalent. Nu, vijftig jaar later, is dit meer dan verdrievoudigd, ondanks allerlei energiebesparende maatregelen.

Verder lezen

de renovatieconcepten, de basis voor een beter aanbod

Auteurs: Martin Liebregts en Jelle Persoon

De tijd is rijp

De afgelopen twintig jaar zijn er met de regelmaat van de klok renovatieconcepten ontwikkeld, waarbij BouwhulpGroep betrokken was. Maar in al die tijd was de tijd niet rijp om het ook effectief te maken. De maatschappelijke partijen hadden er geen ogen en oren voor en dus bleef het bij papier. De belangrijkste aanjager voor de ontwikkeling van de concepten was de ervaring met het E’novatie programma, dat zich afspeelde in de periode 1989 tot en met 1993. In dit programma zijn 21 voorbeeldprojecten van naoorlogse renovaties gerealiseerd, waarbij tevens aandacht was voor energie en (binnen-)milieu. Dit vijftigjarige programma was uniek, omdat het zo intensief begeleid werd met standaardisatie van de afweging. Uitgebreide metingen van de fysieke kwaliteit; uitvoeringsbeoordelingen en beoordeling door de bewoners. Tegelijkertijd is deze kennis uit dit programma uitgebreid verspreid. Maar medio jaren negentig verdween de aandacht voor deze gegevens, omdat iedereen naar de nieuwbouw zat te staren. Het is nu even zinvol om de initiatieven van de afgelopen twintig jaren nog eens op een rij te zetten voor zover het renovatieconcepten betreft. En vervolgens vooruit te kijken naar de toekomst, wat een zinvolle weg is.

Twintig jaar renovatieconcepten

Zoals gezegd is er in de afgelopen twintig jaar voortdurend gepoogd om projectoverschrijdende oplossingen voor de aanpak van de bestaande voorraad te bedenken. Al deze ideeën en voorstellen waren veelal ingebed in duurzame benadering van de woningvoorraad: oog voor energie en milieu met aandacht voor comfort om zo de levensduur te verlengen.
Als we terugkijken in de tijd zijn de volgende concepten of perioden te onderscheiden, waarbij de BouwhulpGroep betrokken is geweest of deels de ontwikkeling geïnitieerd heeft. Vanwege deze betrokkenheid is ook preciezer aan te geven waarom het initiatief een beperkte reikwijdte had en wat de mogelijke conclusies zijn voor de toekomst.

Verder lezen

De nieuwe horizon voor de serie van één

Auteur: Martin Liebregts

De eerste tekenen

De eerste versnelde schaalvergrotingen in de bouw, die gericht zijn op een aanbod van een samenhangend product voor de markt, vinden plaats binnen de ‘keukenbranche’. Een branche die dertig jaar geleden nauwelijks bestond als een klantgerichte sector, maar eerder zorgde voor een noodzakelijke standaard-inbouw in de woning. De sector richt zich steeds meer rechtstreeks op de consument, waarbij de combinatie van standaardisatie en maatwerk de sleutel tot succes vormt. In de betreffende periode is het aantal keukenbouwers in Europa gehalveerd (van ca. 170 naar ca. 80). In die zin is deze sector een voorloper van hoe het samenspel tussen industrie en consument in de bouw vorm zal krijgen.

 

Verder lezen

Op zoek naar de serie van één

Auteur: Martin Liebregts

innovatie vraagt om visie op langere termijn en om extra investeringen
De feestdagen rond de jaarwisseling nodigen extra uit om de kranten verder uit te spitten. Zeker als het buiten koud, nat en donker is. Het meest verrassende bericht las ik dinsdag 28 december 2010 in de NRC onder de titel ‘Audi gaat investeren in groene auto’s en personeel’. Volgens dit bericht gaat Audi – een onderdeel van de Volkswagen Groep, die behoort tot de top vijf van de wereld – de komende vier jaar 11,6 miljard euro investeren in productvernieuwing en technologie. Dit is ongeveer gelijk aan 10 procent van de omzet van Audi over de betreffende periode. Een dergelijk bericht tref je niet aan over de bouwnijverheid in Nederland of in de rest van de wereld. Extra interessant is de motivatie van het investeringsplan te lezen. ‘Met deze investering leggen we het fundament voor duurzame, winstgevende groei en ondersteunen we onze ambitie om leidend te zijn in het luxe segment van de automarkt’, aldus bestuurslid Axel Strotbek.

Vier weken later lees ik over ASML in het artikel ‘Brabantse techniek terug in de wereld’ in de NRC van 22 januari 2011, dat ze in de periode 2009-2010 ruim 15 procent van de omzet gestoken hebben in R&D.

Verder lezen

renovatie vraagt om differentiatie in kennisaanbod

door Martin Liebregts

Iedereen kan verstand hebben van het aanpassen van bestaande gebouwen en woningen. Zo wordt er breed maatschappelijk gedacht, omdat iedereen woont en op een of andere manier ervaringsdeskundige is. Deze gedachte vormt het grootste gevaar voor een succesvolle aanpak van de kwaliteitsaanpassing van de bestaande woningvoorraad. Onwetendheid of onbekendheid levert in het dagelijkse leven een groot risico op, omdat je niet weet waar de problemen zich bevinden. Nu renovatie bijna twintig jaar in sluimerstand heeft geleefd en er beperkte ervaring in de praktijk is opgedaan, is het van belang kennis, onderwijs en onderzoek een nieuwe stevige basis te geven. Rond 2000 zijn op dit kennisgebied bijna alle renovatieschepen verbrand. De colleges op universiteiten, hoge scholen en academies rond dit thema zijn toen uit het onderwijscurriculum verdwenen. Tegelijkertijd is het enige vaktijdschrift ‘Renovatie & Onderhoud’ opgehouden te bestaan. Het was alsof de praktijk stopte, terwijl het aanbod alleen maar groeide. En nu weer tien jaar verder na de financiële crisis en de verdere verandering van de woningvoorraad neemt de belangstelling exponentieel toe. Het is alsof iedereen van vakantie terug is en zich weer wil bezig houden met wat hem of haar dagelijks omringt.
Eind 2006 is het nieuwe vakblad ‘Renovatie’ ten doop gehouden (1). Nu, enkele jaren verder met een crisis als intermezzo, speelt de vraag waar de kennisbehoefte nu ligt ten aanzien van het renovatievak. Met de Grote-Renovatie-Enquête, die rond 2009/2010 gehouden is, in combinatie met diepte-interviews en rondetafelgesprekken (2), hebben we gepoogd hier een voorlopig antwoord op te geven. Dit artikel is een eerste verkenning naar de kennisbehoefte rond het vak renovatie.

Verder lezen

HOLLANDS ONTWERP: de doorzonwoning

Auteur: Martin Liebregts

Er is bijna niets zo Hollands als de doorzonwoning met het erbij behorende rijtje. Het is een product dat door zijn eenvoud de schoonheid in zich draagt. De grondgebonden woningen van de latere periode met hun smallere beuk en kleiner perceel kunnen in potentie niet concurreren met de doorzonwoning.

En nu staan we voor de unieke opgave om deze 1,4 miljoen woningen deze eeuw een eigentijdse kwaliteit te geven door de gewenste aanpassingen mogelijk te maken.

Is de doorzonwoning in wezen een concept, waarvan de kern van de oplossing projectoverschrijdend  was zonder dat we als maatschappij ons dit bewust waren, de aanpassing zal gebaseerd moeten worden op de ‘bewuste’ concepten. Het Hollands Ontwerp zal zich moeten richten op de bouwstenen , die de 21e eeuw door extra ruimte en comfort op duurzame wijze de spruitjeslucht doet vergeten.

BouwhulpGroep 2010

De eerste bewegingen zijn in de maatschappij al te signaleren. Marktpartijen hebben via de formule CR+ een nieuw aanbod ontwikkeld om via ketenintegratie een passendere oplossing voor de toekomst te bieden. Allerlei zelfstandige bedrijven komen geleidelijk de markt op om de gewenste kwaliteit maakbaar en betaalbaar te maken.

De titel luidt ‘Hollands Ontwerp: de doorzonwoning’. En hiermee wordt eigenlijk een oproep gedaan aan heel ondernemend en studerend Nederland om in allerlei nieuwe samenwerkingsverbanden een vernieuwd perspectief voor de doorzonwoning te ontwikkelen.

Misschien ligt het startpunt wel bij de nieuwe generatie. Op de Internationale Bouwbeurs 2011 in februari te Utrecht zal er een tentoonstelling georganiseerd worden van het werk van studenten rond het thema woningaanpassing. Misschien ontstaat er dan opnieuw belangstelling voor doorzon plus.

innovatie in levensduurdenken…

Door: Martin Liebregts en Haico van Nunen

Bij duurzaamheid gaat het om doen of laten. De praktijk is de scheidsrechter en de berekeningen of scores zijn hulpmiddelen of indicaties om de keuzen in de dagelijkse praktijk te ondersteunen. Vaak gaat het om de absolute effecten van een mogelijke oplossing. Vooral in de bestaande bouw, waar de referentie of de vergelijking er staat, speelt dan de vraag wat de voorgestelde kwaliteitsaanpassing voor invloed heeft op duurzaamheid. In eerste instantie gaat het om het (her-)gebruik van grondstoffen en de energiebesparing, resp. -productie. Om hier inzicht in te verschaffen, is door de BouwhulpGroep de Milieu-Waarden-Analyse (MIWA) ontwikkeld.

voor het lezen van het hele artikel klik hier

renoveren is een vak

1 oktober, 2009 | door Martin Liebregts

Het wordt me steeds duidelijker: renoveren is een vak. Dat doe je niet zomaar. Uitgebreide kennis en vaardigheden zijn nodig om in de praktijk te kunnen opereren. De renovaties van de afgelopen jaren hebben me dat nog eens extra duidelijk gemaakt. Als je het vak niet beheerst, wordt je geleid door de incidenten en vragen van de dag en verlies je het perspectief van de renovatie – kwaliteitsaanpassing voor de langere termijn – uit het oog. Er zijn veel personen, die het proces kunnen verstoren:

om het hele artikel te lezen klik hier….