Categoriearchief: DataDuct

BOUWSYSTEEM WELSCHEN, DE WEGBEREIDER VAN INDUSTRIEEL BOUWEN

Een serie over systeemwoningen -13-

Het bouwsysteem Welschen is een van de eerste systemen, die op grote schaal werd toegepast. In de periode 1947-1955 zijn circa 5600 woningen volgens dit systeem gebouwd, verspreid over heel Nederland (1). In de loop der jaren is een deel van de woningen gesloopt (circa 25%) (2). In de provincie zijn voornamelijk eengezinswoningen gebouwd en in Rotterdam en omgeving vooral portieketagewoningen. Door zijn grote spreiding over het land en de vroege toepassing is het bouwsysteem mede als wegbereider van industrieel bouwen te benoemen. In wezen is het systeem op de puinhopen van de oorlog gebouwd door toepassing van overwegend beton als bouwmateriaal, met als aanvullend gebruik holle betonsteen, gemaakt van koolasbetonsteen (3). De bedenker van dit systeem was Frans Welschen, die dit systeem ook zijn naam heeft gegeven (4).

Bouwhulpgroep Panorama Middelburg complex 133

Verder lezen

SYSTEEM ROTTINGHUIS, EEN KIND VAN ZIJN TIJD

Een serie over systeemwoningen -12-

Van portiek naar galerij

Het systeem ‘Rottinghuis’ is te typeren als een montagebouwmethode voor de middelhoogbouw, waarbij geprefabriceerde betonnen wanden en vloeren op het werk met een kraan worden gemonteerd. De gevel is veelal uitgevoerd in een op de bouwplaats gemetselde constructie. De eerste toepassingen dateren van 1949 (Groningen) en tot begin jaren zeventig zijn er circa 17 duizend woningen gebouwd, vooral in Groningen (35 procent), Zuid-Holland (40 procent) en Noord-Brabant (25 procent)(1).

Het systeem Rottinghuis is een kind van zijn tijd. In eerste instantie overheerste de portieketagewoning, al of niet gecombineerd op kleine schaal met experimenten. Te denken valt aan de triplex-woningen of de toepassing van een gemeenschappelijke waskeuken en een gemeenschappelijke speelhoek in het complex Florakade te Groningen. De portieketagewoningen kunnen wel of niet beschikken over een wisselbeuk. In principe zijn alle ‘portieksmaken’ vertegenwoordigd. Eind jaren vijftig doet de galerijwoning zijn intrede (1956) en dit woningtype zal uiteindelijk dominant worden

BouwhulpGroep Systeemwoning Rottinghuis - foto's IBC gecombineerd

Verder lezen

Systeemwoningen en het verleden als eigenschap

Een serie over systeemwoningen -11-

Verleden als eigenschap

Bij systeemwoningen speelt het verleden en de ontstaansgeschiedenis een evidente rol bij de waardering ervan door het brede publiek. Werden zij tijdens de oplevering bejubeld vanwege hun comfort, nu wordt er veelal denigrerend gesproken vanwege het ‘sobere’ uiterlijk. In deze tussenbeschouwing wordt getracht een verband te leggen tussen de kenmerken en mogelijke waarde-indicatoren, om zo een beter beeld van de toekomst te krijgen. De subtitel ‘verleden als eigenschap (1) tracht hiermee de essentie te duiden. In wezen moet de eigenschap opgesloten liggen in het oorspronkelijk ontwerp en moet dit voldoende aanleiding geven tot herpositionering voor de toekomst.
Circa 20 procent van de woningvoorraad uit de naoorlogse periode tot 1975 is gebouwd als een of andere vorm van systeembouw, waarbij prefabricage en projectoverstijgende oplossingen de leidraad vormden(2). In die periode hebben ze een belangrijke rol gespeeld bij de introductie van meer industriële technieken en bij de toepassing van nieuwe materialen. Al met al wist een reeks van systemen de arbeid op de bouwplaats met zo’n 70 procent te reduceren. Gezien het heersende woningtekort en de beperkte arbeidscapaciteit, heeft de systeembouw een belangrijke rol gespeeld bij de eerste grote golf van de verdergaande industrialisatie van de woningbouw. Maar het is niet alleen de bouw- en productietechniek waarin de waarde ervan schuilt. Ook de ontwikkelde plattegrond, het comfort en in veel gevallen het beeld spreken nog steeds tot de verbeelding.
In dit artikel ‘Systeemwoningen en het verleden als eigenschap’ proberen we ons te bezinnen op dit verleden, met het oog op de toekomst.

Bouwhulpgroep Systeemwoningen  Economische waarden

Verder lezen

WILMA-bouwsysteem, tunnelen als uitvoeringsmethode

Een serie over systeemwoningen -10-

Zoals zoveel bouwsystemen verwijst ook dit systeem naar de bouwer en ontwikkelaar ervan. Wilma Bouw was een bouwbedrijf, gevestigd te Weert, die vandaaruit haar activiteiten ontwikkeld heeft (1).
Het bouwsysteem ‘Wilma’ is een gietbouwmethode voor laag-, middelhoog- en hoogbouw, waarbij gebruik is gemaakt van een stalen bekisting voor de draagwanden en men zich voor de vloeren bediende van een houten bekisting met stalen onderstel. Als alternatief werden halve tunnelelementen voor wanden en vloeren als bekistingsmaterieel ingezet (2). De drager van het systeem was de bekistingsmethodiek. Met deze uitvoeringsmethode, in combinatie met standaardisatie en prefabricage, werd een reductie van zo’n 60 procent van de arbeidsuren op de bouwplaats gerealiseerd. Vanaf de introductie van het systeem in 1960 tot 1975 zijn er circa 12 duizend woningen gebouwd, voornamelijk in Noord-Brabant en Limburg.
In de loop der jaren is ongeveer 15 à 20 procent gesloopt van de galerijwoningen en is een substantieel deel van circa 30 procent in handen gekomen van eigenaar-bewoners. Nog slechts de helft is in beheer van een sociale verhuurder of belegger (3).

Bouwhulpgroep_Wilma_systeemwoning_foto_Bleijerheide_1000px

Verder lezen

VANEG, een voorloper van het prefab betoncasco

Een serie over systeemwoningen -9-

In Nederland staan circa zevenduizend woningen, die gebouwd zijn als Vaneg-systeemwoning (1). Op dit moment zijn de woningen slechts voor een deel te achterhalen en te lokaliseren. Mogelijk zijn hiervoor een tweetal redenen te noemen: de woningen zijn niet meer onder de oude naam bekend en tegelijkertijd is een substantieel deel in handen van eigenaar-bewoners. Een deel van de bouw is in het verleden ook, buiten de sociale sector om, opgedragen door beleggers (o.a. pensioenfondsen).
De naam Vaneg verwijst naar de initiatiefnemer van het bouwsysteem: Van Egteren Bouwnijverheid N.V. Nog steeds worden er in Hasselt betonelementen gemaakt (Heembeton) (2). Kenmerkend voor de Vaneg-woningen is de toepassing van grote betonnen elementen. De wanden zijn verdiepingshoog en maximaal 4,30 m1 breed en de vloeren bestaan ook uit geprefabriceerde elementen. De langsgevels zijn opgebouwd uit geprefabriceerde houten pui-elementen. Het resultaat van de gekozen bouwmethode was dat de arbeidsuren op de bouwplaats met 70 procent werden gereduceerd (3).

BouwhulpGroep_Impressie_Ontwerp_Vaneg_woningen_Ulft_1000px

BouwhulpGroep_Bestaand_Vaneg_woningen_Ulft_1000px

Verder lezen

In people we trust…

Door: Raymond van Hattum

De laatste tijd is het consumentenvertrouwen tot een dieptepunt gedaald, mede door alle negatieve berichtgeving in de media. Want voor velen van ons zal de situatie niet veel anders zijn dan een jaar geleden. Vertrouwen ontbreekt niet alleen bij consumenten maar ook bij de verschillende bouwprofessionals. Dit geldt zowel voor het vertrouwen in de economie als in elkaar en op die manier komen we dus niet in beweging. Stilstand is achteruitgang, als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg et cetera.

Verder lezen

Samenwerken!

Vele bijeenkomsten, gespreksgroepen, onderzoeksprojecten en brainstormsessies passeerden de revue. Vaak allen met het zelfde vraagstuk; “Hoe creëren we meer duurzaamheid in de bouw?”.

Het antwoord op die vraag is eigenlijk heel eenvoudig; ‘samenwerken’! Hoogst waarschijnlijk zijn er binnen uw bedrijf de nodige ontwikkelingen uitgedacht, net zoals bij vele andere bedrijven. Waarom zouden we onze visie niet met elkaar delen om zodanig tot kennisgeïntegreerde innovatie te komen? Niet zozeer werkend richting een commercieel succes, maar vooral richting een maatschappelijk succes. Dat het maatschappelijke succes uiteindelijk zal resulteren in een financiële winst op de langere termijn mag zeker een doel zijn. We brengen uiteindelijk allemaal graag brood op de plank.

Verder lezen

Angela Lindenberg wint Hollands-Ontwerp Award

Angela Lindenberg (Building technology & Architecture, 6e jaars – Technische Universiteit Eindhoven) is met de inzending Slim-hergebruik: Casestudy halfhoge graansilo te Middelburg winnaar geworden van de Hollands-Ontwerp Award. Juryvoorzitter Matthijs van Dijk: “Het mooie van dit en de andere projecten is dat er klein wordt begonnen en het groot wordt gebracht zonder bestemmings-, stedenbouwkundig- of ander plan. Er wordt iets teweeggebracht met toegevoegde waarde, flexibel en geschikt voor de lange termijn. Het is daarnaast een mooie methode om onder andere maatschappelijk draagvlak te creëren.” De tweede prijs werd veroverd door Job Jonkers en Tim Dijkmans met hun inzending Van E naar Beter. De jury reikte de derde prijs uit aan Kevin van Moll, Maurice Krols, Bjorn van Overveld en Jelle Scheensta met hun inzending Aanpak problematiek naoorlogse portiekflats. Centraal dit jaar stond het thema ‘kringloopdenken’. De prijs beloonde het beste (afstudeer)project gericht op innovatie in de bestaande bouw. Iedereen, van MBO tot WO-student, mocht meedoen. De prijs is uitgereikt tijdens de vakbeurs Renovatie in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch.


foto: Sean Vos

Verder lezen

Nominatie Hollands-Ontwerp Award 2012: ‘RENOVATING ’T HOOL AS A WHOLE’

Mark Trommelen
Building Technology – Lifespan, 6e jaars

Technische Universiteit Eindhoven

Omschrijving:
’t Hool is ontworpen door Jaap Bakema, en enkele medewerkers van het bureau, in opdracht van stichting Huis en Wijk. Deze stichting is opgericht door medewerkers van Philips in Eindhoven die een eigen project op wilden zetten omdat zij geen geschikte woning konden vinden in het toen bestaande woningaanbod. Zowel de wijk als individuele woningtypes zijn in samenwerking met diverse commissies uit stichting Huis en Wijk ontworpen. De wijk is gebouwd in een tijd dat woningen nauwelijks geïsoleerd zijn en daardoor voldoen ze niet aan de huidige en toekomstige eisen, in het bijzonder die voor energiehuishouding en aanpasbaarheid van de gebouwschil.

Vanwege het bijzondere karakter van de wijk, als onderdeel van het oeuvre van Van den broek en Bakema, is er door de gemeente Eindhoven een welstandsnota opgesteld die veel eisen stelt aan de mogelijkheden die bewoners hebben bij het verbeteren en aanpassen van hun woning. Om ervoor te zorgen dat zowel particuliere woningeigenaren en woningcorporaties hun woning kunnen renoveren is er in dit afstudeerwerk een renovatiepakket samengesteld dat de mogelijkheid biedt om de woning functioneel en technisch weer te laten voldoen zonder het beeld van eenheid, wat in ’t Hool heerst, te doorbreken. Verder lezen

Nominatie Hollands-Ontwerp Award 2012: ‘DRIETREE’

Marta Pikosz
Interieur-architectuur, 3e jaars
Willem de Kooning academie

Omschrijving:
Doelstelling
Herbestemming van de kantoorgebouwen tot werkwoningen, Galvanistraat 15-17 ,Rotterdam voor Zzp-ers.
Iedereen is anders. Iedereen heeft andere behoefte. In mijn project ontstaat diversiteit in woontype. Appartementen zijn voor mensen met verschillende vakgebieden.

Concept
De locatie bevindt zich in haven gebied. De industriële omgeving werd mijn inspiratie. Voor mij is het belangrijk de inpassing van het gebouw in zijn omgeving. Containers, bruggen, langzame beweging…alles is in mijn project terug te vinden. Voor sterke contrast gebruik ik natuur. De hal, dak, balkonen, zijn vol van groen. In de ‘beton wereld’, zijn mensen vaker op zoek naar contact met de natuur. Dat geeft een fijn en rust gevoel. Door de combinatie van groen en industriële elementen, creëer ik een compact plek voor wonen en werken. Verder lezen