Categoriearchief: MIAR

Methode Innovatiestimulerend Aanbesteden en Realiseren

Wireless bouwen en wonen

In een serie over 101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd -3-

De uitvinding van (CAD) Computer Aided Design (Sutherland, 1963) is misschien wel de laatste grote uitvinding geweest die het bouwen en wonen drastisch heeft doen veranderen. Begrijp me niet verkeerd, ik heb het hier over de grootste uitvinding van de laatste vijftig jaar. Vanaf 1970 tot 2008 zijn de rookmelder (Pearsall, 1969) en zelfreinigende ramen (PPG, 2001) het grootste officiële wapenfeit geweest van een industrie die alleen al in Nederland na de oorlog verantwoordelijk is geweest voor de productie van ruim vijf miljoenen woningen.

BouwhulpGroep Terra Amata_1000px

Zelfgebouwde huizen (ca. 400.000 v. Chr.). Op de Franse vindplaats Terra Amata, die circa 400.000 jaar oud is, hebben archeologen de vermoedelijke funderingen van grote ovale hutten gevonden

Verder lezen

De histomap van bouwen en wonen

In een serie over 101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd -2-

Bijzonder is te noemen dat veel uitvindingen nog steeds invloed hebben op onze hedendaagse manier van bouwen en wonen. En dan heb ik het niet eens over de ‘klassieken voorbeelden’ als multiplex (ca. 3500 v. Chr.), gebakken baksteen (ca. 2500 v. Chr.), doorspoeltoilet (ca. 2500 v. Chr.), riolering (ca. 2500 v. Chr.), romeins beton (ca. 30 v. Chr.), klauwhamer (ca. 79), of de kruiwagen (ca. 231). Maar juist over die uitvindingen die we vandaag beschouwen als een maatschappelijke opgave om duurzaam, comfortabel en betaalbaar te wonen.
Wist u bijvoorbeeld dat de zwanenhals al sinds 1775 wordt gebruikt om de woning af te sluiten van kwalijke geuren? Dat de eerste zonnecel is uitgevonden in 1884 en de eerste warmtepomp in de vorm van airconditioning al in 1902 bestond? Of dat we al tachtig jaar gebruik maken van mechanische ventilatie in de vorm van een afzuigkap?

101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd (oranje: materiaal, roze: gereedschap, geel: materieel, groen: methoden en technieken, blauw: installatie, lichtgroen: huishoudelijk en grijs: communicatie)

101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd (oranje: materiaal, roze: gereedschap, geel: materieel, groen: methoden en technieken, blauw: installatie, lichtgroen: huishoudelijk en grijs: communicatie) (1)

Verder lezen

101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd

In een serie over 101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd -1-

Met het zenden van een tweet werd vorige week de Hollands-Ontwerp Award geopend waarin studenten op zoek gaan naar het beste idee voor nieuwe duurzaamheid voor de gebouwde omgeving. Twee dagen later was te lezen op de website van Bouwwereld dat de bouwsector het minst innovatief is bij het ontwikkelen of vernieuwen van nieuwe diensten en producten. En de week werd afgesloten met een overleg voor het bedenken van enkele stellingen voor het komende Renda Kaffee met als thema ‘de nieuwe uitvraag’.
Voldoende aanleiding om de eerste herfstdagen eens te gebruiken om te onderzoeken welke uitvindingen onze huidige wereld van bouwen en wonen hebben veranderd (1). Hoelang deze briljante ideeën al deel uitmaken van ons dagelijks leven. En waar de kansen liggen om de komende jaren een opstap te maken naar nieuwe ontwikkelingen.

Fritts mobiliseert de kracht van licht

Zonnecel (1884): Fritts mobiliseert de kracht van licht

Verder lezen

Overpeinzing: selecteren op kwaliteit en kosten en de ruimte in het plan

Door: Martin Liebregts en Yuri van Bergen

Ruimte in het plan en waarderingsaspecten

Als een plan volledig vastgelegd is in bestek en tekeningen is de inbreng van de aanbieder/bouwer slechts beperkt ten aanzien van de specificatie en technische vertaling ervan. Het gaat dan om optimalisatie van vooral service en dienstverlening tijdens het uitvoeringsproces en erna, die het kwalitatieve onderscheid moet bepalen tussen de verschillende aanbieders tijdens de selectie. Als de techniek of de technische oplossing niet is vastgelegd en alleen het programma is geformuleerd, kunnen ogenschijnlijk gelijksoortige aanbiedingen 20 à 25 procent verschillen door keuze in materialen en bescheiden karakter van de oplossing. Het is daarom van belang de prijs niet in alle situaties op gelijke wijze een rol te laten spelen in de waardering en de selectie van de aanbieders. Schematisch gesproken kan selectie op drie niveau van (technische) gedetailleerdheid plaatsvinden:

  • Programma van eisen
  • Globale werkomschrijving
  • Bestek en tekeningen.

Selectie is een kwestie van strategisch kiezen

Nieuwe vormen van selectie

De afgelopen jaren is veel gesproken en geschreven over de innovatie in de bouw. Ook allerlei selectie-/aanbestedingsvormen zijn hierbij aan bod gekomen (1). Maar als je er even bij stilstaat, is het natuurlijk nog steeds een archaïsche bedrijfstak waar alles projectgericht is en er nauwelijks middelen besteed worden aan Research & Development (R&D). Dit staat in schril contrast met de industrie, waar R&D en octrooiaanvragen gangbaar zijn (2).

Verder lezen

Ontwerp en uitvoering, van worsteling naar samenwerking

Auteurs: Jelle Persoon en Johan Lemmens

serie over kwaliteitssturing deel – 2 –

De traditionele samenwerkingsverbanden en rolverdeling in de bouw staan weer ter discussie. Verantwoordelijkheden verschuiven met als doel de ruimte voor verbetering van de kosten-kwaliteitsverhouding te scheppen. De opdrachtgever richt zich meer op de prestaties die zijn gewenst en het bouwbedrijf richt zich op het realiseren van de prestaties. Waar blijft nu de architect? Traditioneel maakt hij het plan met bestek en tekeningen en hiermee wordt zowel de vorm als de techniek vastgelegd. De praktijk laat ons de zwakke plekken van deze constructie zien. De aannemer schrijft in op de aanbesteding zonder het plan helemaal te doorgronden en geeft een prijs. Daarna begint het spel. Het spel gaat dan om een goede kosten-prijsverhouding. De aannemer probeert dit door planaanpassingen en meerwerk te veroveren. De architect probeert zijn plan overeind te houden. De worsteling is begonnen: de architect doet het mooi maar mist de techniek en de aannemer kent de technische trucjes. Het resultaat van dit worstelen is helaas vaak af te zien aan de kwaliteit van het gerealiseerde gebouw. Ellenlange opleverlijsten, veel nazorg en hoge onderhoudskosten.

Verder lezen

Van maatregelen naar prestatie-eisen

Door: Yuri van Bergen en Martin Liebregts

Serie over de praktijk van innovatief aanbesteden – deel 3 –

Noodzaak van vraagspecificatie

Wanneer je naar de markt toe je vraag wilt formuleren, dan is het nodig hiervoor een passende studie uit te voeren. Een zogenaamde programmastudie is hiervoor het geëigende middel om de vraagspecificatie boven tafel te krijgen.
Een programmastudie richt zich op de samenhang tussen de huidige en toekomstige vraag en het aanbod. De integraliteit bestaat eruit dat alle aspecten (kwaliteit, kosten, sociaal) op alle schaalniveaus in hun context beschouwd en geïllustreerd worden via concepten ofwel varianten. Het is een mond vol om te zeggen dat het programma het resultaat is van een ontwerpproces, waarbij alle onderdelen met elkaar in verband worden gebracht om de gewenste kwaliteitsaanpassing te verbeelden. Een programma is geen optelsom van prestaties, maar is vooral een waardering en/of keuze die illustreert waarnaar gezocht wordt. Het is een combinatie van vastomlijnde prestaties en een verhaal over de toekomst. Bijgevoegde figuur laat de puzzelstukjes zien en geeft de stappen aan, die bij een programmastudie gezet worden. Een programmastudie is een zoektocht en een creatieve puzzel, waarbij gebruik gemaakt wordt van alle benodigde disciplines. In wezen is hier bij de kwaliteitsaanpassing van de bestaande (woning)bouw allereerst een conceptontwikkelaar aan het werk, die via inventarisatie en analyse poogt mogelijkheden te verbeelden met de bijbehorende consequenties. Tijdens zo’n creatief proces zoekt de conceptontwikkelaar draagvlak voor het toekomstbeeld bij de betrokken partijen. Voor zover er sprake is van een groepsproces, is dit toch vooral bedoeld om het speelveld in kaart te brengen en de vraagspecificatie vast te leggen en te houden.

Verder lezen

Vraagformulering of vraagspecificatie

Door: Yuri van Bergen en Martin Liebregts

Serie over de praktijk van innovatief aanbesteden – deel 2 –

De huidige aanpak van rijtjeswoningen

Bij de huidige kwaliteitsaanpassing van de rijtjeswoning uit de jaren zestig wordt traditioneel een bestek gemaakt per project, dat vervolgens meervoudig onderhands wordt aanbesteed. Hierbij wordt veelal gebruik gemaakt op onderdelen van standaardbestekonderdelen of oplossingen (bijvoorbeeld keuken, douche, toilet). Maar elke keer wordt het gehele planproces van initiatieffase tot bestek doorlopen. Bij de uit te voeren plannen is in de praktijk een grote overeenkomst te constateren (80%). Slechts een deel van het plan is bij wijze van spreken projectspecifiek.
In het kader van ‘Huidige aanpak jaren zestig rijtjeswoning in de praktijk’ is in drieëntwintig punten de renovatie van een doorzonwoning weergegeven. In het kort komt dit erop neer dat de schil weer voor vijfentwintig à dertig jaar wordt opgeknapt, en dat woning intern: keuken, douche en toilet een opknapbeurt krijgen voor een budget van circa € 40.000,- à € 50.000,- per woning.
De gewenste prestaties, die behoren bij het woningtype en de gewenste levensduur, zijn in hoge mate uniform. Alleen de te huistesten doelgroepen, nu en in de toekomst, geven hier – al of niet op woningniveau – aanvulling op. In het laatste geval gaat het vooral om ruimte (bijvoorbeeld de zolder als leefruimte, grootte badkamer) en comfort.
Op het moment dat de prestaties vertaald worden naar maatregelen, komen de variaties in bestaande technische eigenschappen om de hoek kijken: oorspronkelijk aanwezig of het resultaat van onderhoud in het verleden, zoals kozijnen al vervangen, specifieke dakplaten.klik voor een vergroting

Verder lezen

SCENARIO’S EN DILEMMA’S, De toekomst van de woningaanpassing

Auteur: Martin Liebregts

De afgelopen 50 à 60 jaar is de maatschappij voortdurend bezig geweest met de voorspelling van de toekomst. Allerlei modellen zijn gebouwd om dergelijke voorspellingen ook te vertalen naar economische grootheden en de mogelijke welvaart, die ermee gepaard kan gaan. Om greep op deze toekomst te krijgen worden er scenario’s opgesteld ofwel verhaallijnen ontwikkeld in verschillende varianten om licht op de toekomst te werpen. Het woord scenario, afgeleid van het Grieks skènè, houdt verband met het toneel en vormt in wezen het schema, waarlangs de opeen volgende scenes zich afspelen ofwel van de te veronderstellen loop der gebeurtenissen. Nu zijn er in de loop der jaren allerlei methoden ontwikkeld om iets over de toekomst te kunnen zeggen of inschattingen ervan van enige onderbouwing te voorzien (1). In dit kader gaat het niet om exacte wetenschap maar staat centraal het ontwikkelen van meer begrip over de toekomst van het wonen en de consequenties voor de aanpassingsbehoefte van de woningvoorraad (1, 2 en 3).

Verder lezen

Op zoek naar plug en play-oplossingen uit de markt

Door: Yuri van Bergen en Martin Liebregts

Serie over de praktijk van innovatief aanbesteden  deel 1 – 

In principe wil je de marktpartijen die dingen laten doen, waarin ze aangetoond hebben dat ze er goed in zijn. Dat is niet aannemen, maar bouwen of verbouwen van woningen in dit geval. En omdat nooit iemand alleen (ver)bouwt en bij bestaande woningen bewoners een centrale plaats innemen, gaat het niet alleen om het product, maar om het proces en de samenwerking. Dus als het om plug en play uit de markt gaat, spelen al deze aspecten eventueel een rol.


Verder lezen