Door: Yuri van Bergen
Vorige week zondag moest mijn vriendin werken tijdens een photoshoot van Pauline van Dongen (1). Wie? Die modeontwerpster gezien bij DWDD, met een jurk waarin pv-cellen waren aangebracht. Het idee is dat na twee uur buiten te hebben gelopen je voldoende energie hebt opgewekt om bijvoorbeeld je telefoon weer op te laden. Goed idee toch!? Ik dacht, laten we deze innovatie vanuit de modewereld eens combineren met de ontwikkeling van de vierde generatie zonnecellen (2) en het dilemma van een energie neutrale woningvoorraad is opgelost! Ik zie mezelf in de toekomst al thuiskomen in mijn woning. Hang mijn pv-jas in plaats van aan de kapstok aan het elektrische boilervat, zodat het huis kan worden verwarmd. En steek vervolgens mijn pv-paraplu in de standaard om de ‘huis-accu’ bij te laden. En waarom niet al mijn bewegings-, zonne- of windenergie van die dag mee naar huis nemen in plaats van te laten liggen, eerlijk verdiend toch?
Of deze wijze van opwekking straks mogelijk is, geen idee. Het geeft in ieder geval de mogelijkheden van de technologische ontwikkelingen weer die straks beschikbaar zijn. Waarbij we dus verder moeten denken dan het dichtleggen van alle daken met zonnepanelen. Misschien ligt de opgave voor de bestaande voorraad wel in het opslaan van al die nieuwe ‘gratis’ energie? Wat betekent dit voor het gebruik van onze woningen? En kunnen we onze energie nu niet beter besteden aan het langer instandhouden van deze voorraad in plaats van te streven naar energieneutraal? Omdat al deze vragen niet morgen zijn beantwoord, doen we er verstandig aan om de woning niet te beschouwen als een ‘product’ dat je eenmalig aanschaft, onderhoud en weer weggooit. Maar moeten we het zien als een ‘drager’ van diverse componenten (3), die we naar mate onze behoefte (blijven) aanpassen aan de vraag van morgen. Het resultaat zal uiteindelijk gelijk zijn, alleen de koers wat anders.
ComponentRenovatie
Misschien is de gedachte van componenten in plaats van de gehele woning wel ingewikkelder om aan te wennen dan we in eerste instantie denken. Als we kijken naar het voorbeeld van kleding die ons (gratis) energie oplevert, denken we de gevolgen te kunnen overzien. Ten slotte zijn we gewend om eens in de zoveel tijd een nieuwe jas te kopen. En vinden we het vanzelfsprekend dat deze volgens de nieuwste mode is, met of zonder gadgets. Maar voor onze woningvoorraad ligt het denken net iets anders. Bijvoorbeeld als we het component Gevel (4) zouden aanbrengen, kan ik mijn dakgoot in een latere instantie dan nog wel vervangen? Of als ik dit jaar het component Dak ga vervangen, beperk ik dan de toekomstige mogelijkheden van het component Ruimte?
Zijn dit belemmeringen? Oplossingen zijn hiervoor wel te verzinnen, de belemmering zit hem meer in het niet kunnen voorzien wat de toekomst gaat brengen.
Nog geen jaar geleden kondigde Microsoft aan dat de ondersteuning voor het meest verkochte besturingssysteem zou eindigen. Dat betekende voor alle gebruikers van Windows XP een risico dat niet kon worden voorzien. Wij konden niet in de toekomst kijken. Maar tot op de dag van vandaag heb ik nog steeds niemand gesproken, waarbij een ramp is uitgebroken.
Een woonabonnement op maat
Laten we voor het gemak ervan uitgaan dat een goed aanbod in producten niet het probleem zal zijn. En dat deze producten verspreid in de tijd en op verzoek van bewoners worden aangebracht. Wat zijn dan de dilemma’s die ons denken belemmeren? De vraag is wat er gebeurt als niemand zit te wachten op die aangeboden kwaliteit. Wat gebeurt er met onze ‘beste bedoelingen’ om de wereld beter en duurzaam te maken als de gebruikers daar zelf niet op zitten te wachten. Is het dan niet gewoon gemakkelijker om van bovenaf te bepalen wat de koers gaat worden. En de mensen te verleiden hieraan deel te nemen.
Echter, met een jas kun je mensen verleiden. Met een gangbare verbetering van de woning is dat niet zo eenvoudig. De kosten hiervan zijn hoog en de voordelen op de lange termijn onzeker en daarmee is het risico groot voor de eigenaar/gebruiker. Door te kiezen voor een aanpak op componentniveau beperk je de verbetering. En daarmee de kosten en het risico, waardoor “verleiden” gemakkelijker en efficiënter is.
Wat overeind blijft staan is de onvoorspelbaarheid van de toekomst. Eén ding is mij duidelijk, we kunnen het niet alleen. We zullen moeten samenwerken. Niet alleen om productiever, maar ook om steeds creatiever en innovatiever in te spelen op toekomstige ontwikkelingen.
Bronnen/verwijzingen
(1) ‘Project Wearable Solar’, door Pauline van Dongen (2013)
(2) Zie voor meer informatie de website van Suncycle
(3) ‘De eenvoud van de woningaanpassing’, Martin Liebregts, Eindhoven, 17 oktober 2013
(4) Alliantie+ Gevel/BEAM, Alliantie+/BouwhulpGroep, 2014
