Naam: Sander Smoes
Instelling: Technische Universiteit Delft
Locatie en opgave: transformeren en herinrichten van een bouwblok en directe woonomgeving
In het historische hart van de wijk Oud Charlois (Rotterdam‐Zuid) staat een technisch en functioneel verouderd bouwblok. Het voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd, heeft een gesloten gevelbeeld en een rommelig, volgebouwd, ontoegankelijk binnenterrein. De wijk kampt verder met grootstedelijke problemen. Bewoners zijn veelal laag opgeleid, hebben lage inkomens, er is hoge werkloosheid en scholieren verlaten voortijdig de school. Door de functies wonen met ateliers en werkplaatsen te vervlechten, wordt gestreefd naar multifunctionaliteit in woonwijken.
De kwaliteit van de woonomgeving wordt versterkt door diversiteit. De functiemenging komt direct ten goede van de huidige bewoner van de woonwijk. Doordat zowel het wonen als het werken zich rondom de eigen woning afspeelt, ontstaat er een continu gebruik van de wijk en is er sprake van een toenemende levendigheid op straatniveau. Men werkt overdag immers in dezelfde wijk als waar men ’s avonds woont. En andersom. Wijkvoorzieningen als winkels en horeca worden beter gebruikt en profiteren hier direct van. De levendigheid wordt vergroot en er is een toenemende sociale controle. De kleinschalige stedelijke sector is belangrijk voor de werkgelegenheid. Het is bovendien een dynamische sector die door zijn verscheidenheid de wijk kleur geeft. Een neveneffect is dat de jeugd nu in hun eigen wijk aan de slag kan op stageplekken bij een van de vakbedrijven.
Doelgroep: de inwoners uit de wijk
Stedelijke bedrijvigheid is momenteel her en der verspreid in de wijk aanwezig. Deze bedrijvigheid is kleinschalig en past moeiteloos in binnenstedelijke situaties. Het kennis‐ en opleidingniveau van de bewoners sluit aan bij beroepen binnen het ambacht en vakmanschap. Men werkt vanuit eigen wijk en producten die gemaakt worden zijn herkenbaar. We
spreken over beroepen als de fietsenmaker en de meubelmaker, maar ook de kapper, schoonheidsspecialist en de pedicure. Ook nieuwe ambachten als de pc‐reperateur, de webdesigner en de zonnecollectorspecialist spelen een rol. Genoeg bedrijven waar we alle dagen van de week gebruik van maken en ze het liefste vinden om de hoek in de eigen wijk, zodat we er niet te ver voor hoeven reizen.
Ingrepen: transformeren/herinrichten bestaande bouwblok en directe woonomgeving
Het bouwblok word getransformeerd naar een open woon‐ werkgebied, met werkplaatsen en ateliers. Door etalages en deuren naar de werkplaatsen toe te voegen, opent zich hier het gevelbeeld en wordt er gezorgd voor interactie met de omgeving. Doorgangen openen het gesloten bouwblok en geven toegang tot het binnenterrein. Werkplaatsen strekken zich uit tot de binnenhoven in het binnenterrein. Er ontstaan informele routes door het bouwblok en in de binnenhoven, waar het ensceneren van ontmoetingen centraal staat. Wonen gebeurt op het woondek aan het binnenhof. Hierdoor
ontstaat er een beter gebruik van het bouwblok, de wijk en de woonomgeving. Door de functiemenging, de doorgangen en de hoven wordt het bouwblok weer onderdeel van de openbare ruimte en wordt het verankerd met de omliggende straten en andere binnenhoven/pleinen in de wijk.
Flexibiliteit in gebruik
De mix van de functies moet op zodanige wijze worden ingericht binnen het casco, dat er op relatief eenvoudige manier aanpassingen te realiseren zijn. Hierdoor is het makkelijk om veranderingen in gebruik of samenstelling van woningen en werkplaatsen/ateliers in de loop van de tijd eenvoudig te realiseren. Om de flexibiliteit te waarborgen, moeten de bouwdelen en installaties aanpasbaar, vervangbaar en naar gewenst uitbreidbaar zijn. Hierdoor komt er per 2 of 3 woningen een faciliteitenzone met hierin 2, onafhankelijk van elkaar functionerende trappen. Dit zorgt voor veel, vrij in
te delen, vloervelden rondom deze kernen, waarbij functies in de toekomst makkelijk inwisselbaar zijn. Het gebruik van het woon‐ werkcomplex wordt hiermee zeer elastisch, waarbij de levensvatbaarheid wordt vergroot.
Zo wordt het leven, wonen, werken, vermaken, leren, wandelen, genieten, lachen en oud worden in de eigen woonwijk wel heel gemakkelijk.
