Auteurs: Martin Liebregts en Yuri van Bergen
De markt in beweging
Nu de bestaande woningvoorraad eindelijk een plaats op de agenda van opdrachtgevers en bouwers krijgt, wordt het voor de totale industrie ook van belang een geschikt aanbod te leveren, dat past bij de specifieke vraag van deze markt. Tot nu toe is uitgebreid aan bod gekomen wat de relatie tussen levensduurverwachting en de gewenste kwaliteit is.
Iedereen kan verstand hebben van het aanpassen van bestaande gebouwen en woningen. Zo wordt er breed maatschappelijk gedacht, omdat iedereen woont en op een of andere manier ervaringsdeskundige is. Deze gedachte vormt het grootste gevaar voor een succesvolle aanpak van de kwaliteitsaanpassing van de bestaande woningvoorraad. Onwetendheid of onbekendheid levert in het dagelijkse leven een groot risico op, omdat je niet weet waar de problemen zich bevinden. Nu renovatie bijna twintig jaar in sluimerstand heeft geleefd en er beperkte ervaring in de praktijk is opgedaan, is het van belang kennis, onderwijs en onderzoek een nieuwe stevige basis te geven. Rond 2000 zijn op dit kennisgebied bijna alle renovatieschepen verbrand. De colleges op universiteiten, hoge scholen en academies rond dit thema zijn toen uit het onderwijscurriculum verdwenen. Tegelijkertijd is het enige vaktijdschrift ‘Renovatie & Onderhoud’ opgehouden te bestaan. Het was alsof de praktijk stopte, terwijl het aanbod alleen maar groeide. En nu weer tien jaar verder na de financiële crisis en de verdere verandering van de woningvoorraad neemt de belangstelling exponentieel toe. Het is alsof iedereen van vakantie terug is en zich weer wil bezig houden met wat hem of haar dagelijks omringt.
Eind 2006 is het nieuwe vakblad ‘Renovatie’ ten doop gehouden (1). Nu, enkele jaren verder met een crisis als intermezzo, speelt de vraag waar de kennisbehoefte nu ligt ten aanzien van het renovatievak. Met de Grote-Renovatie-Enquête, die rond 2009/2010 gehouden is, in combinatie met diepte-interviews en rondetafelgesprekken (2), hebben we gepoogd hier een voorlopig antwoord op te geven. Dit artikel is een eerste verkenning naar de kennisbehoefte rond het vak renovatie.
Op verzoek en na overleg met de jury wordt de datum voor de indiening voor hollands-ontwerp award 2011 verschoven naar januari 2011. Zo is het mogelijk om alle creativiteit die is opgeborreld de afgelopen maand tijdens het kerstreces zijn eindvorm te geven. De beste ideeën van 2010 kunnen zo alsnog schitteren op de tentoonstelling in februari 2011.
Succes!
Innovatie in de bestaande bouw heeft een boost nodig. Daarvoor organiseert BouwhulpGroep in samenwerking met SlimRenoveren de expositie Hollands-Ontwerp 2011. De 25 beste ideeën zijn tijdens de Internationale BouwBeurs 2011 te zien op het Renovatieplein. De door een vakjury gekozen winnaar ontvangt een publicatie in een vakblad. Bovendien mag de winnaar een jaar lang deelnemen als aandeelhouder op de weblog www.hollands-ontwerp.nl, het innovatieplatform voor de bestaande bouw.
De Hollands-Ontwerp Award is een prijsvraag voor alle studenten, scholieren en recent afgestudeerden die zich verbonden voelen met de bestaande bouw. Universiteiten, hogescholen en regionale onderwijscentra (roc) worden gevraagd om deel te nemen. Voorwaarde is dat de inzending betrekking heeft op een onderzoek of project uit het afgelopen jaar en dat student(en) en hun begeleidende docenten verbonden zijn aan een Nederlandse onderwijsinstelling. Deelname is mogelijk op zowel individuele basis of als groep.
De beeldkwaliteit en daarmee de waardering voor een wijk wordt mede bepaald door de gevels. Detailering van aansluitingen van de gevel op ander bouwdelen zijn daarom van cruciaal belang. Een bekend bouwtechnisch probleem in de renovatie is de aansluiting van de gevel met het nieuwe dakpakket. Vele hulp- en aansluitstukken zijn vooraf gegaan. Nu is een oplossing gevonden die de gevel met het dak op een esthetische en duurzame manier met elkaar verbindt.
Voor het officiele persbericht klik hier
Op donderdag 16 september, tijdens een bijeenkomst in het ICSE te Eindhoven, is het renovatieconcept CR+ officieel gelanceerd.
CR+ is ontstaan uit een initiatief van het Netwerk Conceptueel Bouwen om conceptueel renoveren mogelijk te maken. Huybregts systeembouw, Jongeneel, Weijers Eikhout, MAT Afbouw en Feenstra Verwarming hebben gezamenlijk het initiatief opgepakt en het renovatieconcept met steun van Conceptueel Bouwen Nederland, BouwhulpGroep en Vibes verder uitgewerkt.
In 2007 is het initiatief genomen om onder de naam HOLLANDS-ONTWERP een tentoonstelling te organiseren rond het thema ‘Innovaties voor de techniek van renovatie’. Deze tentoonstelling vond plaats op de tweejaarlijkse ‘Renovatie & Onderhoud Beurs’ te Den Bosch. Studenten van de TU Eindhoven, afdeling Bouwkunde, en van de HBO Utrecht hebben op deze beurs hun ideeën voor de aanpak van de bestaande voorraad laten zien.
Zoals iedereen weet, is herhaling nodig om het een traditie te laten worden. Nu de renovatie in de lift zit wordt dit initiatief een nieuwe kans gegeven. Voor de Internationale BouwBeurs 2011 in Utrecht waar een van de thema’s de renovatie zal worden, is het voorstel om in samenspraak met een aantal universiteiten en hogescholen opnieuw de tentoonstelling HOLLANDS-ONTWERP te organiseren. Dit initiatief neemt de BouwhulpGroep vanuit haar rol als regisseur voor het Renovatieprogramma op deze beurs.
De boodschap voor het renovatieprogramma is renovatievisie – de verbinding tussen verleden en toekomst – en samenwerking als basis voor innovatie. Dit programma wordt vertaald in drie thema’s:
De Internationale BouwBeurs 2011 vindt plaats van maandag 7 t/m zaterdag 12 februari 2011 in Utrecht.
Geplaatst in Collectief bouwmeesterschap, DataDuct, Hollands-Ontwerp Award, Levensduurdenken, Speuren en Ontwikkelen
Tags: Bestaande Woningbouw, BouwhulpGroep, CEWEBE 2050, Conceptueel, Hollands-Ontwerp Award 2011, Innovatie, Internationale BouwBeurs 2011, Manifest Renovatievisie 2050, Renovatie, www.hollands-ontwerp.nl
Door Yuri van Bergen en Johan Lemmens
De gevelpan is de bekendste afwerking voor de topgevel bij hellende daken sinds de jaren 60. Door een toename van isolerende materialen op daken zijn de afgelopen jaren vele oplossingen bedacht voor het (her)aansluiten van de gevelpan op de gevel.
Deze invulling kreeg een sterk technisch en pragmatisch karakter door het gebruik van werkbare materialen als hout of cement. Later zijn materialen als kunststof en gecoat staal toegepast om het onderhoud te verminderen. Beide oplossingen hebben geen grote bijdrage kunnen leveren aan de eenheid en duurzaamheid(2) van dit detail.
In samenwerking met Weijers Eikhout (dienstverlener) en Koramic (producent) startte bhg architecten en adviseurs (vormgever) de ontwikkeling van een keramisch hulpstuk voor het afwerken van de topgevel bij het na-isoleren op bestaande daken. Met uitgangspunten als mooi, nuttig en degelijk is een pan ontwikkeld die aansluit bij het bestaande en ruimte biedt voor flexibiliteit. Het delen van kennis en expertise leidde tot het in productie nemen van de sluitpan ‘type JL’, genoemd naar zijn bedenker.
De maatschappelijke vraag en overvloed aan producten hebben het isoleren van daken verheven tot een dagelijkse standaard. Wie vandaag een wasmachine of nieuwe woning koopt, verwacht minimaal energielabel A. Ook in de sociale woningbouw heeft het energielabel zijn positie ingenomen. Daar is de hoogte van het label zelfs gekoppeld aan de hoogte van de huur. Voor de eigenaar/bewoners is verlaging van de woonlasten vaak de reden voor het extra isoleren, terwijl beheerders (woningcorporaties) bezig zijn met maatschappelijke doelstelling en huurbeleid. Hoewel de maatregel voor beide partijen gelijk is, het isoleren van een dak, ligt dit in de praktijk iets gecompliceerder. Het beste zie je dat in de particuliere sector, waar eigenaar/bewoners de doe-het-zelf markt gebruiken om de binnenzijde van het dak te isoleren. Tegen een gunstige prijs-kwaliteit verhouding is het voor de eigenaar/bewoners mogelijk geworden hun woning aan te passen aan het gewenste comfort op zolder. Beheerders gebruiken hiervoor veelal duurdere oplossingen om (naast het verbeteren van comfort) te voldoen aan waarden als toegevoegde kwaliteit, duurzaamheid en beperking van overlast.
Auteurs: Martin Liebregts en Yuri van Bergen
De Grote-Renovatie-Enquête 1 heeft de eerste ronde gemaakt, waar vijftig beslissers bereid zijn geweest om aan mee te werken. De resultaten hiervan geven een voorlopig inzicht in de ontwikkelingen, dat van belang worden geacht voor de kwaliteitsaanpassing van de woningvoorraad, de gewenste kennis en noodzakelijke innovaties.
In deze rapportage, die als titel draagt: ‘Na de renovatie-enquête wordt alles anders’, wordt er getracht een beeld te geven van:
Dit artikel is een manifest van de toekomstige ontwikkelingen in de aanpak van de bestaande woningvoorraad. In samenspraak met alle betrokkenen zal dit vertaald moeten worden naar een programma voor proces- en productinnovaties in de bestaande bouw. Dus nu aan de slag.
Verder lezen
