Tagarchief: Conceptueel

Het denken in componenten wordt gemeengoed

Vijftig jaar praten over componenten als sleutel voor de aanpassing.

Componenten als gemeengoed

Het bericht dat Motorola de modulaire smartphone gaat ontwikkelen naar Nederlands idee (1), die uit componenten bestaat, roept herinneringen in de tijd op. In de bouw wordt al meer dan een halve eeuw gesproken over een modulaire benadering (2). Bij de opkomst van de renovatie in de jaren zeventig kwamen de eerste gedachten naar voren over componenten. Vooral ontwerpers stoeiden destijds met de gedachte van het gebruik van componenten (3).

Verder lezen

Wireless bouwen en wonen

In een serie over 101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd -3-

De uitvinding van (CAD) Computer Aided Design (Sutherland, 1963) is misschien wel de laatste grote uitvinding geweest die het bouwen en wonen drastisch heeft doen veranderen. Begrijp me niet verkeerd, ik heb het hier over de grootste uitvinding van de laatste vijftig jaar. Vanaf 1970 tot 2008 zijn de rookmelder (Pearsall, 1969) en zelfreinigende ramen (PPG, 2001) het grootste officiële wapenfeit geweest van een industrie die alleen al in Nederland na de oorlog verantwoordelijk is geweest voor de productie van ruim vijf miljoenen woningen.

BouwhulpGroep Terra Amata_1000px

Zelfgebouwde huizen (ca. 400.000 v. Chr.). Op de Franse vindplaats Terra Amata, die circa 400.000 jaar oud is, hebben archeologen de vermoedelijke funderingen van grote ovale hutten gevonden

Verder lezen

De histomap van bouwen en wonen

In een serie over 101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd -2-

Bijzonder is te noemen dat veel uitvindingen nog steeds invloed hebben op onze hedendaagse manier van bouwen en wonen. En dan heb ik het niet eens over de ‘klassieken voorbeelden’ als multiplex (ca. 3500 v. Chr.), gebakken baksteen (ca. 2500 v. Chr.), doorspoeltoilet (ca. 2500 v. Chr.), riolering (ca. 2500 v. Chr.), romeins beton (ca. 30 v. Chr.), klauwhamer (ca. 79), of de kruiwagen (ca. 231). Maar juist over die uitvindingen die we vandaag beschouwen als een maatschappelijke opgave om duurzaam, comfortabel en betaalbaar te wonen.
Wist u bijvoorbeeld dat de zwanenhals al sinds 1775 wordt gebruikt om de woning af te sluiten van kwalijke geuren? Dat de eerste zonnecel is uitgevonden in 1884 en de eerste warmtepomp in de vorm van airconditioning al in 1902 bestond? Of dat we al tachtig jaar gebruik maken van mechanische ventilatie in de vorm van een afzuigkap?

101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd (oranje: materiaal, roze: gereedschap, geel: materieel, groen: methoden en technieken, blauw: installatie, lichtgroen: huishoudelijk en grijs: communicatie)

101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd (oranje: materiaal, roze: gereedschap, geel: materieel, groen: methoden en technieken, blauw: installatie, lichtgroen: huishoudelijk en grijs: communicatie) (1)

Verder lezen

101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd

In een serie over 101 uitvindingen die onze wereld van bouwen en wonen hebben veranderd -1-

Met het zenden van een tweet werd vorige week de Hollands-Ontwerp Award geopend waarin studenten op zoek gaan naar het beste idee voor nieuwe duurzaamheid voor de gebouwde omgeving. Twee dagen later was te lezen op de website van Bouwwereld dat de bouwsector het minst innovatief is bij het ontwikkelen of vernieuwen van nieuwe diensten en producten. En de week werd afgesloten met een overleg voor het bedenken van enkele stellingen voor het komende Renda Kaffee met als thema ‘de nieuwe uitvraag’.
Voldoende aanleiding om de eerste herfstdagen eens te gebruiken om te onderzoeken welke uitvindingen onze huidige wereld van bouwen en wonen hebben veranderd (1). Hoelang deze briljante ideeën al deel uitmaken van ons dagelijks leven. En waar de kansen liggen om de komende jaren een opstap te maken naar nieuwe ontwikkelingen.

Fritts mobiliseert de kracht van licht

Zonnecel (1884): Fritts mobiliseert de kracht van licht

Verder lezen

Ruimte+ in drie verhalen

Bij de aanpak van woning-intern spelen vele aspecten een rol zoals comfort, eigen identiteit en afstemming op de individuele behoefte, gebruiksgemak en bediening, schoonmaakonderhoud en natuurlijk ook duurzaamheid. De aanpak van RUIMTE+ (1) richt zich op drie verhalen:

  • Het (individuele) comfort en het bedieningsgemak.
  • Aanpasbaarheid in de tijd en ruimte voor een eigen identiteit.
  • De uitstraling, ofwel de verbeelding van de woning, in samenspraak met de inrichting van de totale woning.

Natuurlijk spelen duurzaamheid en onderhoud in de tijd ook een rol. Aan deze aspecten zijn enkele (maatschappelijke) voorwaarden verbonden, waarbinnen de oplossingen een plaats krijgen.

BouwhulpGroep - 3 verhalen over Ruimte+_1000px

Verder lezen

HET NATLAB VAN DE WONINGBOUW

Het gebrek aan gezamenlijk onderzoek

Als de bouw zich ergens door onderscheidt, dan is dat door het structurele gebrek aan ‘onderzoek en ontwikkeling’. Voor zover er iets gebeurt, is het bescheiden en is er vaak sprake van conjuncturele impulsen. Eén van de onzekerheden is de grote versnipperde markt, wat nog extra geldt voor de bestaande woningbouw. Tot de inzet van de liberalisatie begin jaren negentig van de vorige eeuw was er minimaal van overheidswege en van landelijke koepels van corporaties sprake van een gezamenlijke inzet, om via onderzoek de sector van de sociale woningbouw verder te ontwikkelen. Vanaf die tijd is het bijna stil geworden en is er slechts sprake van incidenten. De versplintering is nog extra versterkt door verdergaande autonomie van de corporaties. Niet alleen het aanbod bestaat uit zeer veel spelers, ook de vraagkant vertoont nu hetzelfde karakter. Wat overblijft van beide zijden is vaak belangenbehartiging voor de korte termijn.

Toegevoegde waarde partijen (1)

Verder lezen

Leren van ruim zestig jaar concepten

Een serie over systeemwoningen -29-

De golven in de tijd

Recente aandacht voor systeemwoningen heeft me er weer eens op gewezen dat de woningbouwmarkt gedurende haar hele bestaan voor een deel uit een aanbodgerichte markt heeft bestaan: negentig, zestig, dertig jaar geleden en nu (1). En de aandacht ervoor hangt vaak deels samen met de economische situatie, die zich in de openvolgende perioden voordeden. Tijdens de bloeiperiode van de systeembouw (1950-1975) is circa 20 procent van de gerealiseerde woningen in deze categorie tot stand gekomen. In de periode erna is het even stil geweest, maar begin jaren tachtig van de vorige eeuw komen ‘de concepten’ opnieuw op de markt. En nu, na de uitbraak van de economische crisis en de terugval van de bouwproductie, is de aandacht hier weer sterk op gericht.

Over de vele systeemwoningen is tot nu toe al aardig wat gepubliceerd. Dit geldt ook voor de huidige concepten. Echter van de concepten uit de jaren tachtig van de vorige eeuw is tot nu toe nog weinig melding gemaakt.

Verder lezen

Krimpende gebouwen

Het slopen van gebouwen brengt veel overlast met zich mee. Lawaai, stof en opengebroken gevels in het straatbeeld zijn verschijnselen die vaak vanzelfsprekend bij het slopen van gebouwen horen.

In Japan waar hoge gebouwen dicht op elkaar gepakt staan, weten ze daar een innovatieve antwoord op. Het gebouw wordt intern per verdieping afgebroken en afgevoerd.  Het slopen verloopt van boven naar beneden, waardoor het gebouw langzaam krimpt. Een ander voordeel van deze methode van slopen is dat overlast tijdens de werkzaamheden ingeperkt wordt.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=8_4G_8gEjng]

Renovatie versus vervangende nieuwbouw

Liever nieuwbouw dan renovatie

De bouw heeft altijd een grote voorkeur gehad voor de nieuwbouw en verkoos daarom ook vervangende nieuwbouw boven renovatie. Productietechnisch is het nu eenmaal gemakkelijker te bouwen zonder bewoners, die het alleen maar lastiger maken voor de jongens (van de bouw) onder elkaar. Nu de nieuwbouwmarkt volledig is ingestort, wordt er op twee paarden gewed. De hoop is dat de vervangende nieuwbouw een nieuwe toekomst krijgt en tegelijkertijd wordt er geflirt met de renovatie zonder dat er extra innovatieve inspanningen gedaan worden om tot een aanbod te komen, die zich kenmerkt door een goede kosten-kwaliteitsverhouding. De innovatieve ontwikkelingen in de renovatie komen nog maar langzaam opgang. De weifelende houding is het slechtste wat de bouw kan overkomen. De nieuwbouwmarkt wordt er niet door vergroot en door de achterblijvende productiviteit in de renovatie wordt deze markt ook niet substantieel uitgebreid. In die zin leidt twijfelen tot verlies voor alle partijen: bewoner, opdrachtgever en bouwer.

Verder lezen

Renoveren is meer dan bouwen

Auteurs: Martin Liebregts en Yuri van Bergen

Woonserviceconcept als dienstverlening

Bij groot onderhouds- en renovatieplannen staat het bestek vol met technische gegevens. Er wordt weinig aandacht besteed aan het welbevinden van de bewoner. De handelingen beperken zich tot het minimaliseren van overlast, het gebruik van stofschotten en het beschermen van vloeren. En dan heb je het wel gehad. Terwijl de renovatie bedacht wordt om het woongenot van de bewoner te verbeteren. Over de hele dienstverlening aan de bewoner wordt slechts weinig geregeld tussen opdrachtgever en aanbieder. En juist de specifieke dienstverlening moet de onderscheidende kwaliteit kunnen vormen. Een portie frites wordt anders opgediend bij een cafetaria dan in een restaurant, hoewel de smaak en hoeveelheid identiek kunnen zijn.

Verder lezen